Franz Kafka là ai?

Franz Kafka (03/07/1883 – 03/06/1924) | Tiểu sử | Pericles Lewis

Những tác phẩm của Kafka luôn hướng đến việc đúc kết ngôn ngữ và thực nghiệm thành những nguyên lý cơ bản.

Kafka, một người Do Thái Séc, viết bằng tiếng Đức, làm việc cho một công ty bảo hiểm (giống Wallace Stevens ở lục địa phía bên kia Đại Tây Dương, nhưng với Stevens điều này dường như ít nặng nhọc hơn); ông chết vì lao phổi vào năm 1924 ở tuổi 41, ở một vùng hẻo lánh bên ngoài Prague; ông được nhiều người biết đến rồi ngưỡng mộ nhờ phần lớn vào việc người thi hành di chúc của ông từ chối thực hiện yêu cầu đốt tất cả bản thảo của ông.

Kafka tạo nên một giọng cười sâu cay trong các tác phẩm của mình, khởi phát từ sự cách biệt giữa lối viết được kiểm soát chặt chẽ và khiêm tốn của ông và cốt truyện phi hiện thực mà ông mô tả: một người đàn ông biến thành một con bọ (truyện Hóa Thân), một người đàn ông khác bị bắt mà không hề được báo cho biết tội lỗi mà mình vướng phải (truyện Vụ án), một khu dân cư bị trừng phạt nơi một có một cái máy khắc tội lỗi của con người lên da họ, một con khỉ muốn học nói nhưng sau đó lại bị xa lánh bởi cả loài khỉ và cộng đồng loài người.

Một số tác phẩm của Kafka tại Việt Nam:

Mặc dù ông có viết hai tiểu thuyết và một vài đoạn cho tiểu thuyết thứ ba, nhưng đặc trưng của những tác phẩm của ông là ngắn, bao gồm cả các truyện ngụ ngôn. Những truyện ngụ ngôn của Kafka mở ra những vấn đề về sự diễn giải. Ông đặt truyện ngụ ngôn của mình: “Trước pháp luật” (Before the Law) trong tiểu thuyết Vụ Án (The Trial) – 1925 của ông và mở rộng nó ra bằng một cuộc tranh luận giữa hai nhân vật về việc nó nên được làm sáng tỏ bằng cách nào.

Một truyện ngụ ngôn khác, “Một bức điện của Hoàng đế” được gửi đến người đọc: “Hoàng đế, theo một truyện ngụ ngôn kể lại, đã gửi một thông điệp cho ngươi, hỡi thần dân hèn mọn.” Truyện ngụ ngôn này tiếp tục kể về việc sứ giả đã đi xa như thế nào để đến với người đọc, và sự bất khả của việc thông điệp này có thể sẽ đến được với độc giả: “Không ai có thể mở đường đến được chốn này thậm chí là với một thông điệp đến từ một người đàn ông đã chết. Nhưng anh vẫn ngồi bên cửa sổ khi màn đêm buông xuống và tự mình mơ về thông điệp ấy.”

Những câu chuyện của Kafka thường có vẻ giống một thông điệp từ một người đàn ông đã chết, chúng được mã hóa một cách quanh co đến mức chúng có thể sẽ không bao giờ đến được với người nhận.

Vụ án được xuất bản bằng tiếng Anh vào năm 1930, và nhiều nhà văn viết bằng tiếng Anh trong thập niên 30 chuyển sang hình thức ngụ ngôn đều phần nào chịu ảnh hưởng của Kafka. Những tác phẩm của Kafka chỉ nhắc đến hoạt động chính trị một cách gián tiếp, dẫu chúng thường xuyên khắc họa những bất công được thi hành bởi bọn quan liêu. Tuy nhiên đối với những tác giả có thiên hướng chính trị trong những năm 30, truyện ngụ ngôn đã mang lại cho họ cơ hội được gửi đi những bận tâm chính trị vào một thế giới thay thế, thế giới của những hư cấu.

Kafka cùng chia sẻ với James Joyce sự say mê về địa vị của tiểu thuyết, nhưng trong khi những tiểu thuyết sau cùng của Joyce đều được hoàn thành và hưởng ứng trọn vẹn, thì các tiểu thuyết của Kafka lại nhỏ dần và thu hẹp lại đến mức hết sức kín đáo. Cả hai đều đại diện cho những khía cạnh của chủ nghĩa hiện đại, cho sự khẳng định thuộc về chủ nghĩa biểu hiện và sự kiểm soát khốn khổ của nó.